Pandemia trwa w najlepsze, wirusy mutują, a my musimy się z tym pogodzić. Dostosowujemy się do okoliczności, zaleceń, sugestii, nakazów, zakazów itd.
Bo bezpieczeństwo i zdrowie jest najważniejsze, w domu, w pracy oraz podczas relaksu i wypoczynku. A jak najlepiej spędzać wolny czas? Oczywiście w górach, na nartach, deskach czy sankach.
I właśnie żeby było bezpiecznie dla użytkowników ale też i dla właścicieli ośrodków narciarskich pojawiło się „nowe” – badanie wizualne lin stalowych jako uzupełnienie badań magnetycznych lin, wykonywanych co 3 lata na kolejach linowych i co 3 lata od 6 roku na wyciągach narciarskich.
Od dłuższego czasu „się o tym mówiło” ale co? Jak? Kto? kiedy? Jak często? Nie było wiadomo. Inspektorzy Transportowego Dozoru Technicznego wspominali, że coś takiego zostanie wprowadzone bo nowa norma o tym mówi i jak tylko zostanie „zharmonizowana” w ramach prawodawstwa unijnego będzie obowiązywała.
I tak też się stało, norma PN-EN 12927:19-07 „Wymagania bezpieczeństwa dla osobowych kolei linowych. Liny” zastąpiła poprzedniczkę normę PN-EN 12927-1-8:2006.
Różnice? Jedna gruba i droga zastąpiła osiem części starej normy. Jeśli ktoś nie potrzebował wszystkich części to kupował tylko tą, którą był zainteresowany i płacił tylko kilkadziesiąt złotych, a nie kilkaset jak teraz za całość. No i jeszcze dla „ułatwienia” ta nowa jest w języku angielskim podczas gdy stara była po polsku.
Ale do rzeczy, nowa norma między innymi zmianami wprowadza pojęcie badania wizualnego lin (VI – visual inspection) przez kompetentny, wykwalifikowany i certyfikowany (upoważniony) personel badań nieniszczących w sektorze przemysłowym lin stalowych.
Dotychczas kontrole wizualne lin, przeglądy, rewizje wykonywane były przez konserwatorów UTL, którzy sporządzali stosowne zapisy w dokumentacjach technicznych wyciągów czy kolei. Od tego sezonu inspektorzy TDT przy odbiorach sezonowych będą wymagać sprawozdań z badania wizualnego lin wykonanego przez osoby certyfikowane przez TDT w stopniu co najmniej drugim, w metodzie VT – Badania wizualne, sektor liny stalowe.
W nowej normie wyszczególniono, które liny i z jaką częstotliwością podlegają takiemu badaniu. Podano kryteria odkładania czyli poziom osłabienia, przy którym lina nie nadaje się do dalszej bezpiecznej eksploatacji i należy ją naprawić jeśli to możliwe lub wymienić na nową jeżeli naprawa jest niemożliwa lub ekonomicznie nieopłacalna.
| Klasa/typ liny | Maksymalny dopuszczalny ubytek przekroju metalicznego liny | Długość odniesienia |
| Liny o konstrukcji zamkniętej | 4 % | 30 x d |
| 2,5% | 6 x d | |
| Liny splotkowe przeciwzwite (sZ, zS) | 6,7% | 30 x d |
| 4% | 6 x d | |
| Liny splotkowe współzwite (zZ,sS) | 5% | 30 x d |
| 3% | 6 x d |
Norma opisuje też sposób wykonania takiego badania, parametry liny, które podlegają pomiarom oraz warunki w jakich należy je przeprowadzać.
Natężenie światła na badanej powierzchni liny powinno wynosić 500 Lux ale nie mniej niż 300 Lux (pomiar luksomierzem).
Zalecana odległość, z której wykonywane jest badanie powinno wynosić max 30d ( 30 x średnica liny).
Prędkość jazdy liną podczas badania max 0,3 m/s, a dla wyciągów niskiego prowadzenia
w zatrzymaniu lub w ruchu.
Pomiary średnicy, skoku i falistości wykonuje się suwmiarką, szczelinomierzem i liniałem sztywnym.
Urządzenia holujące w trakcie badania liny powinny być zdemontowane.
Wyposażenie pomiarowe i badawcze nadzorowane i jeśli wymagane to okresowo sprawdzane, wzorcowane i poddawane kalibracji.
Personel wykonujący badanie musi mieć:
– ważny certyfikat kompetencji VT 1-2 lub VT 3 w sektorze liny stalowe
– aktualne (corocznie wykonywane) badanie lekarskie potwierdzające zdolność widzenia
– aktualne upoważnienie pracodawcy do wykonywania badań
Norma PN-EN 12927:2019-07 wyznacza maksymalne odstępy czasowe pomiędzy badaniami wizualnymi VI i magnetycznym MRT. Zapisane są one w tabelach o numerach od 15 do 18.
Liny w kolejach linowych:
-nośne, nośno-napędowe, napędowe, napinające – badanie VI co 1 Rok
Liny wyciągi narciarskie:
– nośno-napędowe, napinające, odciągowe – badanie VI co 1 Rok
Liny wyciągi narciarskie o niskim prowadzeniu liny:
– nośno-napędowe – badanie VI co 1 Miesiąc
Czasookresy podane w tabelach mogą ulec skróceniu , jeżeli urządzenie transportu linowego pracuje w specjalnych warunkach. Poniżej tabele kryteriów przyznawania punktów
w zależności od rodzajów i nasilenia zagrożeń (Aneks E normy PN-EN 12927:19-07).
Tabela E.5 Ocena różnicy wysokości i konfiguracji liny.
| Liny splotkowe | Ocena / punkty |
| Różnica wysokości poniżej 250m | 0 |
| Różnica wysokości 250-600m lub różnica wys. poniżej 250m przy długości poziomej powyżej 1000m |
1 |
| Różnica wysokości 600-1200m | 2 |
| Różnica wysokości powyżej 1200m | 3 |
Tabela E.6 Ocena doświadczenia producenta systemu, tego systemu (ilość instalacji).
| Liny splotkowe i liny zamknięte | Ocena / punkty |
| Pozytywne referencje działania danego systemu UTL | 0 |
| Pilotażowy system / prototyp / nowa konstrukcja | 2 |
Tabela E.7 Ocena warunków środowiskowych.
| Wszystkie rodzaje instalacji/UTL | Ocena / punkty |
| Brak narażenia na uderzenia pioruna ( zadaszenie UTL/system tunelowy) | 0 |
| Umiarkowane/średnie narażenia na uderzenie pioruna | 1 |
| Wysokie narażenie na uderzenie pioruna | 2 |
Tabela E.8 Ocena doświadczenia eksploatacyjnego.
| Wszystkie rodzaje instalacji/UTL | |
| Brak negatywnych doświadczeń wpływających na żywotność liny używanej wcześniej w tym systemie UTL | 0 |
| Umiarkowanie znane negatywne doświadczenia wpływające na żywotność liny używanej wcześniej w tym systemie UTL | 1 |
| Dobrze znane negatywne doświadczenia wpływające na żywotność liny używanej wcześniej w tym systemie UTL | 2 |
To zagrożenie szczególnie dotyczy wyciągów typu Poma/TatraPoma o ruchomych/wczepianych urządzeniach holujących, które przyczyniają się do przedwczesnego pękania drutów zewnętrznych tych lin.
Ocena końcowa i wynik sumaryczny punktów dla analizowanego UTL w zestawieniu z tabelą
E.9 Ocena częstotliwości VI wizualnych inspekcji.
| Łączna punktacja | Zalecane/możliwe częstotliwości VI-wizualnych inspekcji R-rok, M-mc |
| 0-3 | 1 R |
| 4-6 | 6M |
| 7-8 | 3M |
| 9-10 | 2M |
| Powyżej 10 | 1M |
Każdy użytkownik UTL powinien przeprowadzić analizę na podstawie powyższych tabel i sprawdzić czy nie występują przesłanki do skrócenia okresu pomiędzy kolejnymi badaniami wizualnymi dla użytkowanych lin.
Dla dużych kolei linowych z wagonami są jeszcze tabele dotyczące:
E.1 Oceny zgięć, E.2 Ocena liczby przejść rolek wagonów/rok ( dla lin zamkniętych),
E.3 Oceny personelu, E.4 Oceny związanej z warunkami eksploatacyjnymi wagonów.
Polecam nabycie normy i szczegółową analizę z uwagi na zagrożenia występujące w tych instalacjach i bezpieczeństwo przewożonych osób.
Ostatni tragiczny wypadek we Włoszech jest tego przykładem jak zaniedbania w badaniach – wizualnej inspekcji mogą doprowadzić do katastrofy i śmierci wielu osób.
Nasi klienci powierzają nam swoje zdrowie i życie korzystając z naszej infrastruktury latem i zimą, dlatego tak ważne jest bezpieczeństwo i stan techniczny UTL. Wprowadzony obowiązek wykonywania badań wizualnych ma na celu podniesienia bezpieczeństwa i zapobieganie ewentualnym awariom, wypadkom i … lepiej „nie wywołujmy wilka z lasu”.
Wczesne zdiagnozowanie uszkodzeń na linach pozwoli na ich naprawę lub ewentualną wymianę na nowe. Nie zawsze zachodzi konieczność wymiany liny na nową. Można wymienić uszkodzą splotkę, można wykonać wstawkę liny wycinając uszkodzony fragment liny i wpleść nowy. Norma dopuszcza naprawy lin stalowych i określa szczegółowo warunki jakie należy spełniać przy ich naprawie.
Miło mi jest poinformować Państwa, że firma KOMPLEX Sp. z o.o. i ja osobiście posiadamy wymagane kompetencje, kwalifikacje i ważny Certyfikat VT -2 w sektorze Diagnostyka lin stalowych (r) udzielony w dniu 24.06.2021 przez TDT w Warszawie, pozwalający na wykonywanie badań wizualnych VI- visual inspection zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 12972:19-07.
Firma KOMPLEX Sp. z o.o. z Sosnowca, dla przypomnienia, zajmuje się od roku 1988 badaniami nieniszczącymi , wykonujemy oceny, ekspertyzy i badania urządzeń transportu linowego, konstrukcji stalowych, obiektów i budowli. Od prawie 20 lat posiadamy uznanie TDT w zakresie zaplatania lin stalowych kolei linowych i wyciągów narciarskich. Przez wiele lat wykonywaliśmy badania MRT lin stalowych w kraju i za granicą. Nasi stali klienci już wiedzą
o badaniach wizualnych lin i rezerwują już terminy ich wykonania. Pierwsze badania wizualne lin są już wykonane, a kolejne będą realizowane wg kolejności zgłoszeń. Nasze wieloletnie doświadczenia w badaniach, naprawach i wymianach lin stalowych owocuje zaufaniem naszych klientów i stałą współpracą. Dlatego zapraszam wszystkich zainteresowanych, dawnych i nowych klientów do skorzystania z naszych usług. Nasze usługi są kompleksowe jak nazwa naszej firmy. Badamy, jeśli jest potrzeba naprawiamy, jeśli jest konieczność kupujemy nową linę, wymieniamy, zaplatamy, przeprowadzamy ocenę zgodności w TDT i na koniec wystawiamy deklarację zgodności.
Zapraszam do współpracy
Jacek Bugajski
Tel. +48 601 141 470 , j.bugajski@ndtkomplex.pl
2021-08-09
